- Przez tysiące lat ludzie myśleli albo, że Wszechświat istniał od zawsze, albo że został stworzony 6 tysięcy lat wcześniej, czy coś w tym rodzaju. Dopiero powstanie ogólnej teorii względności było przełomem - mówi w Radiu Naukowym dr Stanisław Bajtlik z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN. - Już w latach 20. ubiegłego wieku odkryto, że z tej teorii wynika, iż Wszechświat miał początek, że musi się rozszerzać. Szybko potwierdzono to obserwacyjnie: zauważono, że galaktyki oddalają się od siebie i to z prędkością proporcjonalną do odległości między nimi. Jeżeli się oddalają, to znaczy że w przeszłości musiały być bliżej siebie - dodaje.
Stąd dalej idące wnioski. - Jeżeli cofniemy się w głąb czasu, to zrozumiemy że kiedyś musiała być taka epoka, w której nie mogło być gwiazd, bo odległości miedzy nimi byłyby tak małe, że atomy z których są zbudowane nie wiedziałyby, do której gwiazdy należą. Jeszcze wcześniej musiały być taka epoka, w której nie mogło być atomów, bo odległości miedzy nimi byłyby mniejsze niż ich rozmiary - opowiada astrofizyk.
Niemniej, koncepcja wielkiego początku, Wielkiego Wybuchu (nazwa „Big bang” została użyta ironicznie, ale się przyjęła) wywoływała dużą niechęć. Wiązało się z nią (i wiąże) sporo kłopotów. Dlaczego Wszechświat, gdzie nie spojrzeć, w dużej skali jest jednorodny? Dlaczego jego geometria jest płaska (czyli suma kątów w trójkącie wynosi 180 stopni)? To wcale nie jest oczywiste. Dziś zwykle tłumaczy się to zjawiskiem kosmicznej inflacji - ale ta wciąż nie została udowodniona.
O samych początkach dużo jeszcze nie wiemy i niewykluczone, że nigdy się nie dowiemy. Nie powinniśmy jednak lekceważyć gigantycznego postępu nauki w ostatnich dekadach. Ile się dowiedzieliśmy odkąd dr Bajtlik zajmuje się nauką? - To jest nieporównywalne! Kiedy kończyłem studia, nie było teorii inflacji kosmicznej. Nie było żadnej hipotezy, która wyjaśniałaby jak powstały pierwotne fluktuacje gęstości, z których powstały galaktyki… - wylicza astrofizyk.
W podcaście rozmawiamy o zmaganiach naukowców z odkrywaniem początków Wszechświata, zastanawiamy się nad tym czy w ogóle istniała chwila zero i dotykamy granic poznania - czy era Plancka jest granicą dla naszego pojmowania nie do przekroczenia? Posłuchajcie!
*
Przygotowanie każdego odcinka to wiele godzin pracy. Jeśli podobał Wam się ten podcast - możecie mnie wesprzeć w serwisie Patronite. Dzięki! patronite.pl/radionaukowe
Radio Naukowe nadaje:
🎧 www radionaukowe.pl/
🎧 Spotify cutt.ly/JbHd9bx
🎧 Google Podcast cutt.ly/DbHd8xg
🎧 Apple Podcast cutt.ly/IbHd5wx
🎧 PLpost www.youtube.com/c/RadioNaukowe
🧠
🧠
Radio Naukowe - włącz wiedzę
Wspaniały temat, wspaniały gość, super prowadząca, extra radio. Dziękuje i pozdrawiam.
Rewelacyjny gość. Jasność wypowiedzi, brak dygresji, prosty ale precyzyjny język. Łał! WINCYJ Pana Doktora!!!
Jak najbardziej chcemy więcej materiałów o czasie :D
Ale przyjemnie się słucha waszych głosów
Super pomysł, poproszę więcej materiałów o czasie :)
Wincyj 🌎🌍🌏
Zdecydowanie zbyt rzadko pan Bajtlik pojawia się ostatnio na YT, z nostalgią wspominam jego dawne filmy... dziękuję za dodanie właśnie tego i zachęcam do publikacji kolejnych
Wspaniała rozmowa 🕊️, dziękuję. Czas jest bardzo ciekawym zjawiskiem. Jego relatywność, czas w trakcie sytuacji ekstremalnej. Choć rozumiem, że propozycja dotyczy czasu w kontekście fizyki. Posłucham z przyjemnością.
Super wykład . Pomysł z audycją o naturze i paczątkach czasu jest doskonały. Pozdrawiam serdecznie 🙂
Świetny odcinek, dzięki!
Bardzo ciekawy temat i bardzo fajny podcast:) przesłuchałem już chyba wszystkie odcinki. Pan dr. powiedział że obecnie jest rozpatrywanych wiele ciekawych pomysłów nt. powstania wszechświata, np. natemat jego cykliczności powstawania. Tak się składa że taki pogląd jest przedstawiony w Buddyźmie w zbiorze Abhidharmakośa :) Nie mniej bardzo dziękuję za wszelkie odcinki i życzę wielu wspierających :) W tej chwili sytuacja mi nie pozwala ale jak tylko będę mógł będę wspierał:) Pozdrawiam serdecznie :)
Uwielbiam pana dr Bajtlika !!!! Niesamowicie mądry, elokwentny człowiek. Mogę Pana słuchać w ....nieskończoność. Dziękuję !
@Tomasz Staroń u
I jaaa..I jaaa i ja też!!!!!😄😄😆😆
Aneksami Cherry z Mojego miasta Toruń
@Rafcio Śrubka No to jest oczywiste! Niesamowita kobieta!
I Karolina też.
Rozmowa palce lizać. Dziękuje za kolejny, świetny odcinek. Pani zamiast trzymać poziom, Pani Karolino, to ciągle podnosi poprzeczkę. Na zadane pytanie odpowiedź może byc tylko jedna. Tak.
Mogę słuchać bez końca! 🤩
Wspaniała, fascynująca rozmowa.
Istoty czasu jeszcze długo nie rozgryziemy, ale drążenie tematu jest mocno zajmujące. Prosimy :)
Świetny kanał, nauka doprowadziła nas tu gdzie jestemy , także należy jej się ukłon, szacunku i podziw , a sama w sobie jest ciekawa .
Temat czasu jest niesamowicie ciekawy. Dziękuję za super audycję.
Zasługujecie na co najmniej o dwa rzędy wielkosci więcej subow.
@Radio Naukowe xy
@Bolesław Nawrot przyznam się szczerze, że sam jestem zaskoczony poziomem swojego komentarza. Mam cichą nadzieje, że powstał on przypadkowo, przez nieuważnie kliknięcie. Fakt, że nie przypominam sobie momentu jego napisania, może to potwierdzać, ale być może po prostu nie pamietam tego specyficznego momentu, tej iluminacji, która umożliwiła mi popełnić tak wysublimowany i błyskotliwy komentarz.
@Rafal Poplawski Bardzo ciekawy i poluczaiacy poglad
😂
@Radio Naukowe życzę sukcesów
Więcej czasu proszę! :)
podobał się ten odcinek, i warto by było pociągnąć temat czasu...
uwielbiam słuchać tej audycji do snu 😊
to chyba jedyna jego zaleta.
Wróciłem do nagrania bo zapomniałem dać "łapki" Odsłuchałem ponownie... :)
Super rozmowa. Dziękuję.
Warto zauważyć, że era Plancka nie jest najmniejszą "porcją" czasu. Znacznie krótszy "odcinek" czasu został zaobserwowany w Nowym Jorku. Jest to mianowicie czas, jaki mija od zmiany świateł na zielone do momentu pierwszego klaksonu. Nie istnieje we Wszechświecie czas krótszy niż wyżej wspomniany.
To ja mam pytanie: dlaczego wielki wybuch nie stał się czarną dziurą? Przecież z czarnej dziury nic nie może wyjść, a wtedy cała materia była w jednym miejscu...
Zarówno tezy jak i pytanie ma ekspotencjalną zawartość spekulacji 🙃
Zazdroszczę Pani, Pani Korolino, że zna Pani takich wspaniałych popularyzotorów nauki jak dr Bajtlik. Super rozmowa😀
I jeszcze mówi na Ty ;-)
BARDZO więcej o Czasie, poproszę. :)
Podoba mi się rozwiązanie zaproponowane przez Pana Penrose'a z cyklicznymi wszychświatami, natomiast dalej pozostaje problem tzw. wszechświada zero od którego te cykle miałyby się zacząć.
@Marusz Jurgielewicz Wiesz, o umysł to bym się nie martwił. Jeżeli nie wszyscy zrozumieją, to na pewno będą tacy co zrozumieją. No być może jest tak że kosmos zaciera ślady po swoich początkach. Za 5 mld lat będzie jeszcze bardziej tajemniczy i nie wytlumaczalny. Wszystkie galaktyki poza lokalną grupą galaktyk wypadną poza horyzont zdarzeń. Promieniowanie tła nie będzie można już zaobserwować z wnętrza galaktyki i to wszystko przy oczywistym skończonym czasie życia gwiazd. Wtedy będzie jeszcze latwiej wierzyć w jakiegoś stwórcę niż obecnie W drugą stronę jak cofamy się w przeszłość też zdaje się to tak działać. Fale grawitacyjne związane z początkiem kosmosu są już zbyt słabe by dało się je zaobserwować obecnie. Reasumując im dłużej istnieje kosmos tym mniej wiemy o jego początku a tym samym być może i o jego końcu.
Po pierwsze nie morze istnienia nic zawsze coś jest z punktu fizyki oczywiście a po drugie nigdy się dowiemy co to jest początek świata a koniec nasz umysł tego nigdy nie pojmie
A mnie zastanawia że świat z jednej strony jest matematyczny, a z drugiej strony ze w tym realnym świecie nie ma wartości nieskończonych choć matematyka to przewiduje.. A może pojecie nieskończoności ma jakiś sens w punkcie jego początku i końca?
Świetna audycja 👍
Odcinek jest swietny👍
Czy to możliwe, że asymetria układów cząstek elementarnych może dawać odpowiedź na powiązanie fizyki klasycznej i fizyki kwantowej? Czyli np. zależność stanu kwantowego od momentu obserwacji (kot Schrödingera) oraz dalsze tego konsekwencje dla układów wielkoskalowych, tj. podlegających działaniom fizyki klasycznej. Czy uklad wielkoskalowy, jako zbiór statystyczny oddziaływań kwantowych nie może ulegać zmianie w zależności od momentu obserwacji, bo możemy mieć statystycznie np. różnicę uśrednionych stanów kwantowych 1:1 000 000 000 ... ? I w takim wypadku moment obserwacji i "zamrożenia" stanów kwantowych jest w zasadzie nieważny dla układu wielkoskalowego? Czyli takie powiązanie nie ma racji bytu? Może to co pisze jest zupełnie nieprawidłowe, ale jednak mnie bardzo ciekawi...
Stanisław Bajtlik, nareszcie !!!
Dobry wyklad i tylko czesciowo wyjasnia pewne sprawy.Tzw.WW i jak powiedzmy powstal.Wielu naukowcow ma inne zdanie.Kosmos i widoczny wszechswiat sa nieskonczone w jaki sposob cos powstalo z niczego.Przekaz reliktowy powie wszystko.Nauka w tej dziedzinie jest w wielkim wyzwaniem i to dopiero ulamek procenta badan.To moje zdanie,ten fragment wszechswiata jest kontrolowany,kosmos jest ogromem i inne powiedzmy obiekty w kosmosie sa tak daleko oddalone,ze nigdy czlowiek nie bedzie mial kontaktu,czyli cywilizacje o ogromnej technice i mozliwosciach,moga wszystko a prawa fizyki sa inne.Ocena wiekuPLANETY ZIEMIA JEST BARDZO WATPLIWA I UKLADU SLONECZNEGO O ktorym mamy mala wiedze,sa w kosmosie wieksze szybkosci niz swiatlo.Nagorsza sprawa jest,ze wielu naukowcow astrofizykow zmienia swoje zdanie w temacie kosmosu,BEDZIE PRZELOM W ODPOWIEDNIM CZASIE.
Na 99% żyjemy w symulacji sztucznej inteligencji która przeradza się w materialną.
Zastanawia mnie ile razy nasz obecny wszechświat miał prób powstania zanim idealny przepis na warunki początkowe zadziałał i jesteśmy gdzie jesteśmy🤔
Zresztą nie wiemy czy twoje pytanie jest w ogóle trafne
Na pewno nie wiecej niż nieskończoność minus jeden 😄
Kawusia + Karolina + Radio = miły poranek 😉
Dobry odcinek. Pan Profesor się tym nie zajmuję ale skoro ja lubię sobie poczytać o nowych teoriach to jest teoria Serbskiego prof z MIT ktory postuluje ze antymateria została wypchnięta po za oddziaływanie materii. Czyli gdy materia się skupiała to w wolnych miejscach skupiała się antymateria tworząc obok nas taki antywszechswiat.
@Zdzicha Jedziesz z tym się zgadzam
@Walking through Myślę że trzeba mieć trochę pokory wobec fizyki, bo cały czas nas zaskakuje. Jak powstanie tzw nowa fizyka to będzie można wrócić do tematu. Na to też się nie zanosi szybko, jeżeli dobrze rozumiem problem, to poza nowymi narzędziami badawczym brak nam też odpowiedniego aparatu matematycznego.
@Zdzicha Jedziesz izotopowosc zależna jest od skali. Są nadal miejsca właściwie puste jak wielka pustka w Wolarzu która realnie nie powinna mieć miejsca. Pamietajmy ze mowimy tutaj o etapie rozwoju z mechaniki kwantowej a nie z fizyki klasycznej. Nie wierzę w oddzielne wieloswiaty bo to już nie fizyka a raczej SF chyba że mowisz o tym ze mogą być za horyzontem Informacyjnym. Wydaje mi się ze Hipoteza różnej ilośc materii i antymaterii nie jest spójna. Nie Powinno jej powstac wiecej ani mniej, tak mowi fizyka a wiec należy zastanowić się gdzie podziała się ta zaginiona.
@Walking through To bardzo karkołomne założenie przy obserwowanej izotropowosci wszechświata. Trzeba by jeszcze zakładać ze wszechświat nie jest izotropowowy a ta część wszechświata w której pozostała nadwyżka antymaterii wypadł poza horyzont zdarzeń i dlatego nie obserwujemy antymaterii, ale tutaj jak zrozumiem mamy do czynienia z alternatywnym antymaterialnym wszechświatem w jakimś większym wieloswiecie. Przyznasz że hipoteza lekkiej asymetri pomiędzy materią i antymaterią jest prostsza.
@Zdzicha Jedziesz jeśli się nad tym zastanowić to nie będzie takiej granicy. Anihilacja będzie wtedy gdy się spotkają. Ale założeniem tej teorii jest to ze te cząstki się odpychają robiąc inne zagięcie czasoprzestrzeni. Dlatego zostały wypchniete i dlatego nie zostały anihilowane. Nie trzeba tu tworzyć żadnych nowych czastek bo są to cząstki materii ale z przeciwnym znakiem, dlatego będą miały jedynie swoich odpowiedników w materii. Gdzieś po prostu stworzyły równoległy wszechswiat z czystej antymaterii. Nie ma to żadnych dodatkowych problemów, dlatego ze Materia jedynie się rozdzieliła według znaków.
Podobał się! I poproszę odc. o Czasie!! P. s. Pozdrawiam serdecznie i uczciwie ***
Czy szybkość upływu czasu jest taka sama od zaistnienia Wielkiego Wybuchu do teraz i dalej do końca Wrzechświata? Jeśli w momencie Wielkiego Wybuchu szybkość upływu czasu byłaby nieskończenie duża (jedna z kolejnych sekund = czasowi Plancka) i potem lawinowo spadała aż do osiągnięcia takiej szybkości jak teraz, to wystarczyłoby rozchodzenie się energii z szybkością światła lub mniejszą aby spowodować gwałtowną ekspansję Wrzechświata. Pierwsza sekunda trwania Wrzechświata o długości bieżącej zawierałaby gigantyczną ilość faktycznych coraz dłuższych sekund, w których zachodziłoby rozszerzanie się z prędkością światła lub mniejszą - szybkość inflacji kosmicznej zawsze byłaby równa lub mniejsza niż prędkość światła.
Wszystkiego wesołego z okazji urodzin Pani Karolino.
Dziękuję!
Właśnie mnie tak natknęło że jeśli grawitacja jest efektem zakrzywienia czasoprzestrzeni to stała grawitacji nie jest najlepszą ze stałych dotyczących grawitacji.
Jak to się dzieje, jaka właściwość czasoprzestrzeni sprawia, że propaguje w niej informacja? Fala elektromagnetyczna jest informacją o zmianie entropi atomu i propaguje w czasoprzestrzeni do momentu, kiedy wywoła zmianę entropi innego atomu. To jest tak dziwne, że brakuje mi aparatu pojęciowego, żeby to sformułować w pytanie.... nieustannie się wymyka definicjom. Czasoprzestrzeń jest czymś, co wykazuje przedziwną właściwość, bo przy bardzo dużych prędkościach następuje zjawisko permutacji pierwiastków, następuje nukleosynteza. Energia przekształca się w masę jąder atomowych. W reaktorach atomowych tą energię odzyskujemy, energia potencjalna znów przekształca się w kinetyczną. To już nikogo nie dziwi, ale dziwi przekształcenie energii kinetycznej w masę.
Pani Karlino, czekamy zatem na odcinek o czasie 🙂
Witam, z radością wysluchałem 60 odcinek. Pytanie, propozycja - czy jest szansa na odcinek na temat wody? Może coś o tzw "pamięci" wody...? Pozdrawiam serdecznie 👍
@Radio Naukowe a skąd to wiemy :) ? Ludzie zapominają, że tak jak mrówki nie rozumieją ludzi, tak my opisujemy tylko te reguły, które znamy i próbujemy sobie tłumaczyć jak co działa. Kiedyś nie wierzono, że Słońce jest w centrum układu, za 200 lat z nas będą śmiali się tak samo.
@Dominik Kurek właśnie !
@Dominik Batorski Pomyśl, co mogło być w wodzie, którą pijesz
@Dominik Kurek No nie wiadomo czy niestety czy na szczęście ale perturbacje byłyby ogromne ...
@Radio Naukowe Raczej na szczęście
Komentarz dla zasięgu. Pozdrawiam Panią serdecznie!
Tak . Czas - to jest to!!!!
Bardzo pożyteczny wywiad; chyba brakowało takiej syntezy starych i nowych wieści kosmologicznych w wysokiej jakości audio. Osobiście jestem purystą i trochę kręcę nosem na sformułowanie „wiek Wszechświata” i na utożsamianie Wielkiego Wybuchu z początkową osobliwością, bo potem są z tego nonsensy, że WW to „tylko teoria”, rzekomo „podważana”; ale to są drobiazgi do skorygowania jakimś opisem, dymkiem itp. erratą.
A może nie było skupiska tryliardow materii (kwarków !) w jednym miejscu? Tylko masy skupione lub rozdzielone, poruszające się chaotycznie i zderzające się? Coś się rozszerzało a coś innego się kurczyło?
To dość przewrotne pytanie: "kiedy zaczął się czas"... w momencie kiedy właśnie czas dobiegł końca. Konkretnie czas audycji:)
Pana doktora można słuchać bez końca 😀 Dziękuję Pani za tą rozmowę ☺️👍
Dziękuję Pani Karolino ‼️za to, że obraz wyświetlanego podcastu w PLpost już nie zmienia się z taką szybką częstotliwośćią. Mogę teraz oglądać Pani kanał na 65"TV np. wspólnie z rodziną w czasie posiłku i nie muszę "ciągle" być przywiązany do smartfona.👍 Niektórzy subskrybenci Pani kanału odnosili się do mojej prośby negatywne i nie potrafili zrozumieć tego, że śmiem o coś prosić i zwracałem się do Pani w kwestii poprawy przekazu. Chcę teraz ich skrytykować, bo oni interesują się nauką, więc chyba starają się wiele zrozumieć, a jednak nie potrafią pojąć tego, że ktoś ogląda lub słucha podcastów w TV. Ciekawe, czy wyobrażają sobie np., że ktoś może nie wierzyć w boga lub nie lubieć jajecznicy ❓❓❓
Nie rozumiem oglądania tych "radiowych" audycji, ale że rodzinie nie przeszkadza? Podziwiam
Ja byłem krytyczny. Zwracam honor
38:16 Niezupełnie, cykliczne eony penrose'a również postulują jak inflacja, pewne obserwacje potwierdzające. W odróżnieniu od inflacji mamy już pewne wyniki które potwierdzają te eony, natomiast nie są weryfikowalne w obecnej formie. Jest o tyle ciekawe że te eony w pewnym stopniu wykluczają inflację i odwrotnie, także potwierdzenie jednego w pewnej mierze dyskwalifikuje drugie.
Parę dni temu czytałem hinduistyczny mit o Puruszy, istocie która jest samostwarzającym się, ewoluującym Wszechświatem. Ta teoria ma kilkadziesiąt tysięcy lat i mówi o ewoluci Wszechświata, który umiera i odradza się sam z siebie w coraz doskonalszej formie, z doskonalszymi prawami fizyki.... to dlatego to wszystko jest tak dostrojone. Roger Penrose nawet podał liczbę tych wszechświatów, których nasz jest dzieckiem. Teraz posługujemy się językiem matematyki, ale czy taka personifikacja nie jest piękna? :) Poza tym doświadczamy zjawiska świadomości, zjawiska, które wymyka się definicjom.
41:52 Ale jak to? Mikrofalowe promieniowanie tła powstało na skutek rekombinacji czyli połączenia dodatnio naładowanych jąder wodoru i helu z elektronami w trwałe struktury atomowe, na skutek zmniejszania się energii (tempeatury) wszechświata, a co za tym idzie niemożności ponownej jonizacji. Nadmiar energii przy rekombinacji kompensowany był emisją fotonu i te fotony to jest mikrofalowe promieniowanie tła, a nie efekt anihilacji. Anihilacja materii i antymaterii miała miejsce 1s. po wielkim wybuchu, a rekombinacja i wyemitowanie promieniowania reliktowego po 380tys. lat. Chyba doktor zastosował jakiś straszny skrót myślowy albo ja już nic nie kumam
Ok, ale czy państwo naprawdę wierzą że coś czyli wszechświat powstał z niczego?
Ale co bylo przed Wielkim Wybuchem? Moze nastepna audycja w tym wzgledzie? Nie brak ekspertow mówiących o tym co bylo przed Wielkim Wybuchem? Poza tym skad pewnosc, ze Wszechswiat sie bedzie wiecznie zwiekszal?
Jak zawsze wyśmienita rozmowa. Pytanie: czy prowadzone są badania, doświadczenia, obserwacje by odpowiedzieć np na takie pytania? - o czasoprzestrzeń i połączeniach cząstek w jej strukturze - czym są te połączenia i czy są? - jaka jest ich struktura, jak powstają i jak się utrzymują - jeżeli są, to czy łączą się poprzez nie konkretne cząstki, odpowiednio z mimi np splątane, a w takim przypadku potwierdziłyba się np komunikacja ludzi i ? pomiędzy kim i czym - strukturę tę opisuje np Nassim Haramein, czy jest to przez naukę badane? Jezeli Pani Kasia też zadałaby takie pytania, czy może pojawiłby się Gość w programie? Dziękuję za prowadzone audycje.
Astrofizyka 👍🏻🌌
Oczywiście, że poprosimy o rozmowę o czasie, ale z kim? Może cały cykl rozmów, np. 15 min. Pozdrawiam serdecznie.
Niestety nie zadałaś waznego pytania dla Pana profesora. Jakiej wielkości byl wszechswiat na poczatku. Ciekawy jestem do którego stronnictwa prof należy (atom, piłka tenisowa czy wilkosc pilki do kosza).
@BLIHU to chyba piszesz o czasie a ja o wielkosci poczatku. W sumie na te chwile nawet wielkosc atomu jest mało prawdopodobna. Chyba najwiecej ludzi (naukowców) skłania się do piłki tenisowej. Dlatego moje pytanie.
10-43
12:00 No chwilą, jeżeli wszystkie widzialne dla nas obiekty startowały z tego samego punktu to nie jest możliwe żeby na dzień dzisiajszy się nie widziały bo musiałyby się przemieszczać szybciej od światła co nie jest możliwe. Ktoś potrafi to wytłumaczyć?
I tak w istocie chyba było. Kto zabroni przestrzeni rozszerzać się szybciej niż światło w tejże przestrzeni? Nie przejmuj się, Człowieku, że tego nie ogarniasz. Oni też nie.
Super!:)
Skoro Bóg trwał w nieskończoności zanim stworzył świat,dlaczego nie stworzył go wcześniej. Oto pytanie pytanie trapiło wielkiego filozofa Leibnitza.Czy czas jest nieskończony. Czy czas jest wielkością fizyczną.
Czas jest wielkością subiektywną i tylko świadome upływu czasu wszelkie organizmy żywe mają poczucie przemijającego czasu w danym układzie inercji, po części głównie z określonym przedziałem czasowym, związanym z termodynamiką danego organizmu Nie dotyczy materii martwej i jej przemian energetycznych...materia i energia trwa po za czasem. Tylko my odbiorcy ,obserwatorzy mierzymy, odczuwamy, by mieć punkty odniesienia w jakiejś przestrzennej geometrii
Radio naukowe: racjonalny głos w twoim domu 😁
Dokładnie, tylko dlaczego tak mało łapek w góre, subskrypcji i oglądalności :)
Dziękuję I pozdrawiam
Czy anihilacja cząstek materii i antymaterii była zdarzeniem jednorazowym, czy może zachodziła wielokrotnie (materia + antymateria => energia => materia + antymateria => ...) produkując za każdym razem coraz mniej antymaterii, aż wreszcie proces ustał na skutek "wypalenia się" antymaterii?
No to się dzieje nadal. Energia fotonow zamienia się pary elekton pozyton, ķtore szybko się łączą i anihililuja
Mistrzu! Chylę czoła!
Prawa fizyki załamują się tak czy tak. U mnie stwórca jest początkiem fizyki.
Może odpowiedziął na koncepcję Penrosa będą supermasywne czarne dziury. Ich wiek wydaje się być starszym od wszechswiara a to chyba jednak maloprawdopodobne. Skad wiec się wzięły? Dominują dwie teorie ale może jakimś cudem są jednak starsze i pochodzą z innego eonu
Początek czasu.....jestem na tak.
Cała audycja tylko po to aby na końcu ogłosić cud wynalezienia szczepionki na C-19? Należałoby teraz obejrzeć najnowsze nagranie z poznańskiego wykładu dr Franca Zalewskiego co odkrył w preparatach (bo nie szczepionkach) na C-19 ale niestety film ten został zablokowany na YT. Cenzura działa sprawnie.
Czasoprzestrzeń ekspanduje z taką samą prędkością zarówno globalnie, jak i lokalnie, więc to nie jest tak, że im dalej, tym prędkość jest większa, bo dalej od czego, od Układu Słonecznego? Czyli co, wróciło myślenie, ze jesteśmy w centrum Wszechświata?
@Tomasz Wojciechowski Wyobraź sobie falę jako sprężynkę, która jest rozciągana wraz z ekspansją czasoprzestrzeni w czasie propagacji fali w tym ośrodku. To jest przyczyna przesunięcia ku czerwieni, a nie przyspieszony ruch względem obserwatora na Ziemi. Ziemia nie jest w centrum Wszechświata, choć ludzki mózg chce tak myśleć, bo tak jest najprościej.
@Tomasz Wojciechowski Najtrudniej zrozumieć to, że ekspansja nie następuje względem Układu Słonecznego, ale względem ośrodka, w którym to zjawisko ma miejsce, czyli czasoprzestrzeni. To czasoprzestrzeń ekspanduje, sama w sobie, pusta, a materia wraz z nią. Wszechświat nie narodził się w wybuchu, to nie była eksplozja, choć tak analogia jest najłatwiejsza, bo co niby eksplodowało, pusta czasoprzestrzeń?
To nie tak. Wyobraź sobie te słynne mrówki siedzące na pompowanym balonie. Żadna nie jest w środku ale od każdej te sąsiadujące się oddalają
Witam serdecznie 👍👏
wspaniałe
No nie wiem czy dopiero tak poźno, nawet przed Kopernikiem Swiat Ptolemeusza był skonstruowaany z obserwacji
7:56 to chyba potrzebna jest teoria kwantowe grawitacji poniżej 10^-18 czy 10^-24, 18:01 to już było nazywało się ether -- a może tak koncepcja ewolucji materialnych wszechświatów oczywiście że był wszechświat który się rozjechał albo który zniknął tak się działo nieskończenie wiele razy aż stworzył się płaski dowód dzięki takiemu "przypadkowi" istnieje -- ślady pewnie są w obrazie grawitacyjnym wszechświata którego jeszcze nie można zmierzyć bo jest super ultra słaby i potrzeba super detektora, 18:01 poza tym jeśli przyjąć że podstawowa zasada astronomii jest fałszywa czyli materia nie jest równie rozłożona to ciemna materia/energia leci do kosza a jest fałszywa poprzez głębokie skany wszechświata są ogromne 90mld l.ś. pustki a na krawędziach ich są ogromne pasy klastrów galaktyk tzw wielkie mury a na punktach zejścia krawędzi mega skupiska klastrów [ale przełom dopiero będzie za 10-20 lat jak wymrą starzy wyjadacze astrofizyki] -- wszechświat jest po prostu taka symplektyczna gąbką -- tak grawitacja rozkłada materie w dużych skalach -- sory nie jest homogeniczny ani jednorodny w dużej skali bo niby czemu miałby być -- struktura ta jest podobna do sieci neuronowej mózgu, w 1997 było 50 różnych rodzaji inflacji postulowanych
@Tomasz Kruk chodzi o strukturę siec neuronowa tez wygląda jak gąbka, a i pewnie pomyliłem się z ta wielkością wielkości pustek bo 90mld to ma obserwowalny wszechświat pewnie jest ileś razy mniejsze plpost.info/base/wideo/C9M_LzxdMrl polecam --- Standard Model of Cosmology leci do kosza i ktoś za obalenie go dostanie od szwedzkiego banku kupę kasy
Jest jak gąbka, dokładnie. Gąbka powstaje na skutek działania gazu, który rozdyma tą strukturę. A co rozdymalo te ogromne pustki? Jakieś ciśnienie.
Pozdrawiamy🌷ciekawie i,, po ludzku,, Good luck w pracy 🎆📯
Super odcinek i bardzo zacny gość!
@jerzy lange " gdy mnie nie pytają o czas to wiem co to, gdy zapytają to nie wiem " jakoś tak leci ten cytat którym chciałbym odpowiedzieć nt czasu
A co Pan z tego zrozumiał? może Pan opisać?
Czas, chce więcej o czasie :)
@jerzy lange … i właśnie z tej potrzeby słuchania autorytetow pominę pana komentarz
czas ma Pan na codzień. Jeśli tylko jest Pan trochę uważny. Ale Pan potrzebuje autorytetu.
Wielki wybuch to jest jedna z wielu teorij Jak naprawde bylo nikt nie wie No ale jest punkt odniesienia Ciekawy material
A jak duza jest roznica Wszystko sie opiera natym ze tak moglo byc Na podstawie swiata obserwowalnego Powstajo teorje i nie wszystkie sie potwierdzajo A niekture so podwazane Fizyk teoretyk i fizyk doswiadczalny Nie zawsze sie zgadza 🤔 Dlamnie jest najwazniejsze ze so ludzie ktorzy o tym rozmawjajo ✨ Jestem normalnym robolem Ale stawiam sobie pytanie? Jak powstalo to wszystko? I jak dlugo bedzie to istnialo ? ✨🪐 Czas ktory czlowiek wymyslil I liczby ktorymi operujemy W fizyce kwantowej nie majo znaczenia Pozdrawiam! Milego dnia!
Proszę nie mylić teorii z hipotezą.